مضاف و مضاف الیه

مضاف الیه : اسمی است که به اسم قبل خود اضافه می شود و از نظر اعراب مجرور است . به عبارت ساده تر می توان گفت هر اسم مجروری که قبل از آن حرف جرّ ، اسم ال دار یا تنوین دار نباشد مضاف الیه است .

مضاف نقش نیست و بر اساس موقعیت و جایگاه خود در جمله است که اعراب می پذیرد .

مانند :

جاهَدَ اويسٌ في سبيلِ اللهِ لِحِمایَهِ النَّبیِّ

سافرَ إلي المَناطقِ المُختلفةِ‌ لِصيدِ الحيواناتِ النّادرَةِ

جاءَ خليفةُ المسلمينَ  إلی دارِ الحکومهِ

أیُّها النّاسُ ! جاءَ موكبُ قارونَ فی مُنتَصفِ اللّیلِ

الحَسنُ و الحسینُ سیِّدا شَبابِ اهلِ الجَنَّهِ

نكته1 : هرگاه ضماير متصِّل به همراه اسم بیایند مضافٌ اليه محلاً مجرور می شوند

مانند :

غاباتـها            ربَّنا            إلهي           مُعلِّماتُـکم

نكته 2 : اسم هایي مانند ( قبل ، بعد ، تحت ، خلال ، عند ، أمام ، وراء ، خَلف ، معَ و . . . . ) دائم الاضافه می باشند

همچنین اسم های جَمیع ، کلّ ، ذو ، أیّ ، مثل ، بعض ، أحد و . . . به شرطی که ال یا تنوین نداشته باشند دائم الاضافه هستند يعني بعد از آن مضافٌ اليه مي آيد .

نکته3 : هرگاه اسم مثنی یا جمع مذکّر سالم مُضاف واقع شود حرف « ن » از آخِر آن حذف می شود .

مانند :

المومِنونَ إخوَهٌ فاصلِحوا بینَ أخَـوَیکُم           تَبَّت یَدا أبی لَهبٍ

إحتَرِم والِدَیکَ                    رأیتُ مُعلِّمی المَدرسهِ

نکته4 : هرگاه اسمی هم مضاف الیه و هم صفت داشته باشد ، در فارسی اوّل صفت سپس مضاف الیه می آید ولی در عربی ابتدا مضاف الیه سپس صفت می آید

مانند :

ظَهرَت أشِعَّهُ القَمرِ الفضِّیهُ  ( پرتوی نقره ای ماه نمایان شد )

هُوَ صَدیقُـکَ الوفیُّ ( او دوست باوفای توست )

سبحانَ ربّی العَظیمِ و بِحَمدِهِ  ( پاک و مُنزّه است خدای بزرگ من )

فتَحتُها و قرأتُ قِصصَها الجَمیلهَ  ( آنرا باز کردم و قصّه های زیبایش را خواندم )